Ιερό Αρτέμιδος

Ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Λήμνου είναι το Ιερό της Αρτέμιδος, προστάτιδας της Μύρινας κατά τους αρχαίους χρόνους. Βρίσκεται στην τοποθεσία Αυλώνας της Μύρινας και ήρθε στο φως κατά τη διάρκεια της ανέγερσης του ξενοδοχείου Porto Myrina Hotel. Με την ολοκλήρωση των ανασκαφών, το 1993, ο χώρος ανακηρύχτηκε επίσημα αρχαιολογικός. Το Ιερό της Αρτέμιδος βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του ξενοδοχείου και είναι επισκέψιμο από το κοινό εντελώς δωρεάν.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, το Ιερό της Αρτέμιδος ήταν ενεργό για περισσότερους από οκτώ αιώνες, από την αρχαϊκή έως και την ελληνιστική περίοδο. Ήταν αφιερωμένο στη θεά Άρτεμις και στο κέντρο του υπάρχει ακόμα και σήμερα μια μεγάλη, κεντρική, πλακόστρωτη αυλή, η οποία ήταν υπαίθρια μιας και η Άρτεμις λατρευόταν ως η θεά των ουρανών. 

Περιμετρικά της αυλής υπήρχαν βοηθητικά δωμάτια, τα οποία χρησιμοποιούνταν από τους ιερείς ως αποθηκευτικοί και βοηθητικοί χώροι. Το ιερό περιβαλλόταν από διπλό περίβολο και η πρόσβαση στο ναό ήταν περιορισμένη σε δύο εισόδους: η μια κοιτούσε την πόλη και η άλλη τη θάλασσα, πιθανά ως πρόσβαση σε αρχαίο λιμάνι. Στο βορειοδυτικό άκρο του περιβόλου οι ανασκαφείς βρήκαν ένα ορθογώνιο δωμάτιο το οποίο περιλάμβανε θρανία και έμοιαζε με χώρο συνάθροισης, χώρος ο οποίος πιθανότατα συνδέεται με τελετές μύησης πιστών ή απόκρυφες τελετές. 

Η ανασκαφή απέδωσε πολλά τεχνουργήματα και λείψανα, συμπεριλαμβανομένου μεγάλου πλούτου κεραμικής, ειδωλίων, αρωματοδοχείων και κοσμημάτων, τα οποία μπορούμε να δούμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μύρινας. Τα πιο αξιοσημείωτα ήταν κάποια ειδώλια ταύρου, ανάμεσα στα λείψανα ενός θυσιασμένου ταύρου, τα οποία μαρτυρούν τη θέση του αρχαίου βωμού.  

Επιγραφές που αναφέρονται στο ιερό, μαρτυρούν την ύπαρξη δύο ιερών, ενός μικρότερου εντός των τειχών της πόλης και ενός μεγαλύτερου ακριβώς απ’ έξω. Φαίνεται πως ήταν παράδοση στην αρχαία Λήμνο να χτίζουν μεγάλα, επίσημα ιερά έξω από τα τείχη, παράλληλα με τα μικρότερα ομόλογά τους στην πόλη. Αυτή η πρακτική δεν συναντάται μόνο στην Μύρινα αλλά και στην Ηφαιστία και στο Καβείριο και στις άλλες δηλαδή μεγάλες πόλεις εκείνης της περιόδου.